वैद्यकशास्त्रातील 2022 चे नोबेल पारितोषिक जाहीर झाले आहे. स्वांते पाबो यांना हा पुरस्कार मिळाला आहे. मानव विकासाशी संबंधित शोधासाठी स्वांते यांना पुरस्काराने गौरवण्यात आले आहे.

स्वांते पाबो यांनी एका नामशेष होमिनिनचा शोध लावला. द डेनिसोवा, एका लहान बोटाच्या हाडाच्या नमुन्यातून त्यांनी डाटा गोळा केला. स्वांते पाबो यांना आढळले की, या आता नामशेष झालेल्या होमिनिनपासून होमो सेपियन्समध्ये जनुकांचे हस्तांतरण झाले आहे. सध्याच्या मानवांसाठी जीन्सचा हा प्राचीन प्रवाह आज शारीरिक प्रासंगिकता आहे, उदाहरणार्थ, आपली रोगप्रतिकारक शक्ती संक्रमणांवर कशी प्रतिक्रिया देते यावर परिणाम करते.

त्याच्या अग्रगण्य संशोधनाद्वारे स्वांते पाबो यांनी अशक्य वाटणारी गोष्ट साध्य केली. निएंडरथलच्या जिनोमची क्रमवारी लागली, जे आजच्या अस्तित्वातील मानवांचे विलुप्त पूर्वज आहेत. सर्व जिवंत मानवांना विलुप्त होमिनिन्सपासून वेगळे करणारे अनुवांशिक फरक उघड करून, त्यांनी संपूर्णपणे नवीन सायंटिफिक डिसिप्लिन, पॅलिओजेनोमिक्स प्रस्थापित केले आहे. त्यांचे शोध आपल्याला आजचा मानवाला काय वेगळे करते हे शोधण्याचे बळ देतात.

नोबेल पारितोषिक हा जगातील अत्यंत प्रतिष्ठेचा पुरस्कार मानला जातो. ऑक्टोबर महिन्याच्या पहिल्या आठवड्यात नोबेल पुरस्कारांची घोषणा होते. संशोधक, लेखक, शांततावादी अल्फ्रेड नोबेल यांच्या नावाने हे पुरस्कार दिले जातात. साहित्य, अर्थशास्त्र, वैद्यकशास्त्र, रसायनशास्त्र आणि भौतिकशास्त्र या विषयात नोबेल पुरस्कार जगातले सर्वोच्च पुरस्कार समजले जातात. तर जगात शांतता नांदावी म्हणून अथक काम करणाऱ्या एका व्यक्तीला शांततेचे नोबल दिले जाते. स्वीडिश वैज्ञानिक 'अल्फ्रेड नोबेल'ने आपल्या मृत्युपत्रात या पुरस्कारांची तरतूद केली. त्याच्या मृत्यूनंतर पाच वर्षांनी इ.स. 1901 मध्ये सर्वप्रथम हे पुरस्कार देण्यात आले होते.

यंदा वैद्यकीय क्षेत्रातल्या नोबेल पुरस्काराने नोबेल पुरस्कार वितरण सोहळ्याची सुरुवात झाली आहे. यानंतर मंगळवारी भौतिकशास्त्र विषयात संशोधन करणाऱ्या व्यक्तिला नोबेल पुरस्कार देण्यात येईल. बुधवारी रसायनशास्त्र आणि गुरुवारी साहित्य क्षेत्रात उत्कृष्ट कामगिरी करणाऱ्या व्यक्तिला नोबेल पुरस्कार देण्यात येणार आहे. 2022 चा नोबेल शांतता पुरस्कार शुक्रवारी देण्यात येणार आहे. तर अर्थशास्त्र विषयाचा नोबेल पुरस्कार 10 ऑक्टोबर रोजी जाहीर केला जाईल

पुरस्काराचे स्वरूप -
दरवर्षी ऑक्टोबरमध्ये नोबेल पारितोषिक विजेत्यांच्या घोषणेनंतर डिसेंबरमध्ये पारितोषिक वितरण सोहळा पार पडतो. पुरस्कार स्वरुपात सुवर्णपदक, पदवी आणि एक कोटी स्वीडिश क्रोनोर म्हणजेच सुमारे साडेआठ कोटी रुपयांची रक्कम मिळते. डायनामाईटचा शोध लावणारे स्वीडिश शास्त्रज्ञ अल्फ्रेड नोबेल यांच्या पुण्यतिथी दिवशी म्हणजेच 10 डिसेंबरला स्टॉकहोममध्ये पाच विषयांतील नोबेल पारितोषिकांचे वितरण केले जाते.

गेल्या वर्षी मानवी शरीराला तापमान आणि स्पर्शाची जाणीव करून देणाऱ्या चेतातंतूचा शोध लावणाऱ्या दोन अमेरिकन शास्त्रज्ञांना वैद्यकशास्त्रातील नोबेल पुरस्काराने गौरवण्यात आले होते. डेव्हिड जुलियस आणि अर्डेम पॅटपौटीयन अशी या दोन शास्त्रज्ञांची नावे होती. या दोघांनी सोमॅटोसेन्सेशन या क्षेत्रात सखोल संशोधन केले होते. डोळे, कान आणि त्वचेसारख्या अवयवांना पाहणे, ऐकणे आणि स्पर्शाची अनुभूती देण्याच्या क्षमतेच्या अभ्यासास सोमॅटोसेन्सेशन असे म्हटले जाते.